Maria Lichtmis

Het feest van de Opdracht van de Heer in de tempel op 2 februari 2025

Op 2 februari vieren wij in de kerk het feest van ‘Maria Lichtmis’. Het is de populaire naam voor het feest van de ‘Opdracht van de Heer in de tempel’ en wordt 39 dagen na Kerstmis gevierd. Dit jaar valt 2 februari op een zondag en daarom vieren wij dit feest in de kerken van Breugel en Sint Oedenrode op de dag zelf en in Nijnsel op de vooravond.

Maria Lichtmis is, – anders dan de naam doet vermoeden, – in eerste instantie een feest ter ere van Jezus en vervolgens pas een Mariafeest. Omdat aanvankelijk de heilige Mis van die dag, – die met een lichtprocessie begint, – als een huldeblijk aan de Moeder Gods Maria werd beschouwd, heeft het feest van 2 februari in het Nederlandse taalgebied de naam ‘Maria Lichtmis’ gekregen.

Wat is de oorsprong van dit feest? In de Joodse traditie was het volgens de Wet van Mozes een plicht om het eerstgeboren kind in een gezin, – veertig dagen na zijn geboorte, – aan God op te dragen in de tempel van Jeruzalem. Dit gebruik had te maken met de uittocht van het Joodse volk uit het slavenhuis van Egypte. In het Bijbelboek Exodus vraagt God aan Mozes om alle eerstgeborenen aan Hem op te dragen. Er staat: “Wijd Mij alle eerstgeborenen toe, alles wat bij de Israëlieten de moederschoot opent; mens of dier, behoort Mij toe.” (Exodus 13, 2) De opdracht van de eerstgeborene in de tempel werd daardoor een gebruik waarmee de eerstgeborene symbolisch aan God werd teruggegeven uit dankbaarheid voor al die eerstgeborenen die bij de uittocht van het Joodse volk uit Egypte gespaard bleven. Ook Jozef en Maria stonden in deze Joodse traditie en daarom brachten zij Jezus naar de tempel in Jeruzalem. Hij werd ‘vrijgekocht’ tegen betaling van ongeveer vijf shekels. (1,50 euro)

Het centrale thema van Maria Lichtmis is de openbaring van Jezus als “een Licht dat voor alle volkeren (heidenen) straalt”. (Lucas 2, 32) Deze woorden werden door de vrome Simeon in de tempel van Jeruzalem uitgesproken toen hij aldaar Jezus in zijn armen mocht dragen en Gods lof verkondigde. Hij had een openbaring van God ontvangen waarin beloofd was dat hij niet zou sterven voordat hij met eigen ogen Jezus de Messias zou hebben gezien.

Jezus is ‘het Licht voor alle volkeren’ en Maria, de Moeder van Jezus, is de draagster van dit goddelijke licht. In de geschiedenis van de Kerk kreeg deze gedachtegang steeds meer gestalte in de liturgie. Op het feest van Maria Lichtmis worden door de priester bij de ingang van de kerk kaarsen gezegend voor de gelovigen. Samen trekken zij in processie met hun brandende kaarsen de kerk binnen. Dit staat symbool voor de intrede van Jezus in de tempel van Jeruzalem. De kaarsen worden vaak de volgende dag gebruikt bij het geven van de Blasiuszegen op 3 februari.

Kapelaan Harold van Overbeek